1. Tác dụng phụ khi sử dụng Vitamin C

1.1. Rối loạn tiêu hóa (phổ biến nhất)

Vitamin C liều cao dễ gây kích ứng đường tiêu hóa với các triệu chứng như:

• Buồn nôn, tiêu chảy
• Đầy hơi, đau bụng
• Cảm giác nóng rát dạ dày

Tác dụng phụ này thường xuất hiện khi dùng >2.000 mg/ngày, đặc biệt khi uống lúc đói hoặc sử dụng dạng acid ascorbic nguyên chất.

Mẹo giảm kích ứng: Uống sau ăn, hoặc chọn dạng sodium/calcium ascorbate, ester-C.

1.2. Tăng nguy cơ sỏi thận (ở người dễ bị sỏi)

Khi cơ thể nhận quá nhiều vitamin C (đặc biệt >2.000 mg/ngày), lượng vitamin C dư thừa có thể chuyển hóa thành oxalat, kết hợp với canxi tạo thành sỏi thận.

Những người có tiền sử sỏi thận, bệnh thận mãn tính hoặc nồng độ oxalat cao cần đặc biệt thận trọng. Ngoài ra, thiếu uống nước khi dùng vitamin C liều cao cũng làm tăng nguy cơ hình thành sỏi.

1.3. Quá tải sắt ở người mắc rối loạn tích trữ sắt (hemochromatosis)

Vitamin C làm tăng hấp thu sắt không heme (từ thực vật). Đối với người mắc bệnh thừa sắt di truyền (hemochromatosis), việc bổ sung vitamin C liều cao có thể làm nặng thêm tình trạng tích trữ sắt, gây tổn thương gan, tim hoặc tiểu đường.

Khuyến cáo: Người mắc rối loạn chuyển hóa sắt không tự ý dùng vitamin C liều cao, cần hỏi ý kiến bác sĩ.  

1.4. Làm sai lệch một số kết quả xét nghiệm

Vitamin C liều cao có thể gây sai lệch một số kết quả xét nghiệm, ví dụ:

• Máy đo đường huyết: có thể cho kết quả sai.
• Xét nghiệm nước tiểu hoặc creatinine: bị nhiễu do phản ứng hóa học.

Lời khuyên: Thông báo với bác sĩ nếu bạn đang sử dụng vitamin C liều cao trước khi xét nghiệm máu hoặc nước tiểu.

1.5. Mòn men răng với dạng nhai/ngậm có tính acid

Các viên vitamin C dạng nhai hoặc ngậm có tính axit, dễ gây bào mòn men răng. Hậu quả là:

• Tăng nhạy cảm răng
• Đổi màu răng
• Nguy cơ sâu răng cao hơn

Cách giảm rủi ro: Súc miệng bằng nước sau khi uống vitamin C dạng nhai, và tránh đánh răng ngay sau khi sử dụng.

1.6. Tăng stress oxy hóa (hiếm gặp)

Dù vitamin C là chất chống oxy hóa mạnh, nhưng khi dùng liều rất cao và trong môi trường chứa nhiều ion kim loại tự do (như sắt, đồng), vitamin C có thể hoạt động ngược lại, tạo ra các gốc tự do gây hại cho tế bào.

Tác dụng này hiếm gặp và thường chỉ xảy ra khi lạm dụng vitamin C trong thời gian dài.

2. Bao nhiêu vitamin C là “quá nhiều”?

2.1. Theo RDA (nhu cầu khuyến nghị hằng ngày):

• Nam trưởng thành: 90 mg/ngày
• Nữ trưởng thành: 75 mg/ngày
• Mang thai: 85 mg/ngày
• Cho con bú: 120 mg/ngày

2.2. UL (giới hạn tối đa có thể dung nạp an toàn):

• Người lớn: 2.000 mg/ngày
• Trẻ em – thanh thiếu niên: UL tùy tuổi (400–1.800 mg/ngày)

3. Ai có nguy cơ cao hơn khi dùng vitamin C quá liều?

• Người bệnh thận, tiền sử sỏi thận
• Người mắc hemochromatosis hoặc rối loạn chuyển hóa sắt
• Người đang hóa trị/xạ trị (cần bác sĩ đồng ý, vì chất chống oxy hóa có thể ảnh hưởng hiệu quả điều trị ở một số phác đồ)
• Người đang dùng thuốc chống đông hoặc chuẩn bị làm xét nghiệm (cần khai báo với bác sĩ)